اخلاق صنفیاخلاق صنفی، مجموعه‌ی رفتارهایی که گروه و قشری خاص به خاطر قرار گرفتن در آن جایگاه باید به آن پای بند شوند، گفته می شود. فهرست مندرجات۲ - تعریف اخلاق صنفی ۳ - اقسام اخلاق صنفی ۴ - تعریف اخلاق دانشجویی ۵ - تعریف اخلاق مدیریتی ۶ - تعریف اخلاق پزشکی ۷ - تعریف اخلاق سیاسی ۸ - تعریف اخلاق اقتصادی ۸.۱ - اخلاق اقتصادی و مبازره با اسراف، تبذیر ۹ - اخلاق اجتماعی ۱۰ - معرفی منبع برای مطالعه بیشتر ۱۱ - پانویس ۱۲ - منبع ۱ - رفتار های اخلاقی به لحاظ موقعیتهابسیار واضح است که انسان باید برخوردها و رفتارهای خود را بر اساس اصول مبانی انسان شناسی الهی که مشتمل بر تعهد نسبت به خود، دیگران، خدا، طبیعت و احکام دینی است، تنظیم نماید و به آن ملتزم و پای بند باشد. افزون بر آن رفتارهای عمومی اخلاقی، در هر جامعه، افراد به لحاظ موقعیت و جایگاه خاصّ خانوادگی، شغلی، تحصیلی و... باید به الزامات و قوانین و ضوابط دیگری نیز ملتزم و پای بند باشند. طلبه ای را در نظر بگیرید که وارد حوزه شده است و می خواهد درس بخواند و از تمام لحظات زندگی اش برای ترقی و تعالی خود بهره جوید و از جهت علمی و عملی پیشرفت لازم و شایسته را داشته باشد و از همه مهم تر، در امور معنوی و اخلاقی تقید بیشتری را در خود بوجود آورد. این طلبه به خاطر این جایگاه خاصّ و انتظاراتی که جامعه از او دارد، باید علاوه بر رعایت اخلاق عمومی جامعه، روحیات، حالات و رفتارهای دیگری نیز داشته باشد؛ لذا هیچ گاه از او توقع و انتظار ندارند که در حال راه رفتن در خیابان ساندویچ بخورد؛ البته ممکن است چنین انتظاری را از یک پزشک و یک مسئول نیز نداشته باشند. ۲ - تعریف اخلاق صنفیمجموعه ی بایدهای رفتاری ای که گروه و قشری خاص به خاطر قرار گرفتن در آن جایگاه باید به آن پای بند شوند اخلاق آن گروه و قشر خاصّ را شکل می دهدکه به اصطلاح به آن اخلاق صنفی می گویند. ۳ - اقسام اخلاق صنفی۱- اخلاق دانشجویی ۲- اخلاق مدیریتی ۳- اخلاق پزشکی ۴- اخلاق سیاسی ۵- اخلاق اقتصادی ۶- اخلاق اجتماعی ۴ - تعریف اخلاق دانشجوییبه مجموعه ی رفتارها و اخلاقیاتی که دانشجویان در فضا و محیط خاص دانشگاه و دانشجویی باید بدان پای بند باشند می گویند؛ مانند احترام به استاد، برخورد مناسب با دانشجویان دیگر، توقع و انتظارات به جا از مدیریت دانشگاه، نداشتن غرور ملی، پرورش روحیه ی خدمت به مردم، برخورد منصفانه و کارشناسانه و عالمانه با مسائل گوناگون، وقت شناسی، برنامه ریزی دقیق برای پیشرفت های علمی و عملی، بر پا ایستادن در برابر استاد، قطع نکردن سخن استاد، مشاوره با استادان، ادب نشستن در برابر استاد، توجّه به روح تعاون و همکاری میان دانشجویان و... ۵ - تعریف اخلاق مدیریتیبه رفتارهایی گویند که مدیر باید در بخش کلان و خرد، نسبت به مجموعه خود اعمال کند تا در چرخش اداره ی امور مجموعه ی خود با مشکل و معضلی مواجه نگردد؛ لذا رفتارهایی از قبیل: برخورد دوستانه با زیر مجموعه ی خود، ارتباط عاطفی با آنان در حدّ امکان، ایجاد انگیزه برای کار کردن، تشویق و سرکشی به آنها، حل مشکلات اقتصادی و مالی آنها، حل مشکلات خانوادگی، توجّه به انتقادهای سازنده‌ای که از طرف زیر مجموعه ارائه می گردد و حتی تشویق کردن آنان برای طرح این نوع انتقادهای سازنده و... از اموری است که یک مدیر موفق باید بدان توجّه نماید. ۶ - تعریف اخلاق پزشکیبه رفتارهایی گویند یک پزشک در انجام وظیفه ی خود باید بدان توجّه نماید؛ مانند حسّ امانت داری، دقت و سرعت در عمل، ایثار، یک پزشک باید اهل گذشت باشد و منافع دیگران را بر منافع خویش ترجیح دهد، باید قلبش برای بهبود حال بیمارش بتپد و برای معالجه آنها حتی گاهی از استراحت و خواب خود بگذرد، نباید حرفه طبابت را فدای مادّیات کند و ارزش معنوی انسان را با پول معامله کند، نباید با ناله های بیمار حلم و بردباری خود را از دست بدهد، باید توجه داشته باشد که بیمار به خاطر اضطراب و شرایط بحرانی یک حالت ناهماهنگ دارد، باید صبر و حوصله، درست کاری، صداقت، عواطف و مهربانی، جلب اعتماد، اجتناب از غرور و علم زدگی داشته باشد. [۱]
محمد هادی عبد خدایی، اخلاق پزشكی، ص۲۲۹.
۷ - تعریف اخلاق سیاسیبه رفتارها و کردارهایی گویند که یک سیاستمدار باید در حوزه ی سیاست بدان پای بند باشد. در برخوردهای سیاسی، چالش های سیاسی و اختلافات طبیعی بین احزاب، گروه ها و جناح ها، نوع برخورد و اخلاق و رفتار هم باید به گونه ای باشد که جامعه را تشنج، هرج و مرج و اختلاف و تفرقه نکشاند. در عین این که ممکن است با هم اختلاف کلان و سلیقه‌ای در روش ها، رویکردها و راهکارها داشته باشند، ولی باید سعی کنند همدیگر را درک و تحمّل و احترام نمایند.چنین برخورد سزاوارانه می تواند در توسعه ی سیاسی جامعه ی دین دار و حلّ مسائل بزرگ سیاسی نقش بسیار مثبتی ایفا کند؛ اما اگر در این حوزه، نوع رفتارها نسبت به همدیگر تخریبی باشد، به گونه ای که برای کنار زدن رقیب از هیچ حیله و مکری کوتاهی نکنند، بی شک جامعه به بحران سیاسی مبتلا خواهد شد. متأسفانه یکی از مشکلات دامن گیر بعضی از سیاست مداران، در این نظام مبتنی بر ارزش های اخلاقی و دینی، همین است. چه مانعی دارد در عین این که با یکدیگر اختلاف سلیقه دارند با هم ارتباط عاطفی و برخورد دین محورانه داشته باشند، لازم است به این نکته توجّه شود که هیچ کس نمی تواند رأی و نظر خود را مصون و محفوظ از خطا و اشتباه بداند؛ از این رو احتمال می رود که در دیدگاه و نگاه خود تا حدی اشتباه کرده باشد. همین نگاه باعث می شود به فکر و تأمل فرو رود، نظر و دیدگاه طرف مقابل را نیز کارشناسانه و منصفانه و عالمانه ارزیابی کند و در صورت نپذیرفتن آن، بدون این که حالت تخریبی نسبت به رقیب داشته باشد، لااقل آن را تحمّل کند. ۸ - تعریف اخلاق اقتصادیدر حوزه ی اقتصاد، التزام و پای بند به اخلاق و رفتارهای خاص، به خاطر گستردگی و وسعت نظر و عمل و اختلاف زیاد و مشکلات فراوان آن، باید بیش تر مدّ نظر قرار گیرد؛ باید در رقابت‌های اقتصادی، به اصول و مبانی انسان شناسی و کرامت ورزی، عزتمندی، و حکمت مداری بیش تر پایبند باشند. چنین حالتی باعث باعث می شود که در صورت مشاهده ی ورشکستگی رقیب، در صدد حلّ مشکل و معضل وی برآید. ۸.۱ - اخلاق اقتصادی و مبازره با اسراف، تبذیراز جمله اموری که در اخلاق اقتصاد در همه ی بخش ها باید به آن توجّه خاص شود، مبازره با اسراف، تبذیر، اتراف و مانند آنهاست؛ یعنی کسانی که نسبت به اموال خود و دیگران بی قیدند و در تولید و مصرف، به هیچ اصولی پای بند نیستند جامعه را با بحران اقتصادی مواجه خواهند نمود؛ لذا توجّه به اخلاق در حوزه ی اقتصاد، چه در بخش نظر و چه در بخش عمل از اهمیت ویژه ای برخوردار است. ۹ - اخلاق اجتماعیاخلاق در حوزه ی مطبوعات، گفت و گوها،مناظره ها، پرسش و پاسخ ها، جامعه ی کوچک و بزرگ (اخلاق اجتماعی) و ابعاد دیگر، از ضرورت های جامعه ی دین دار شمرده می شود و با آموزش های مستمر و همه جانبه و فراگیر در بین همه ی اقشار و گروها می توان به آن دست یافت. در جامعه ی دین دار که همه از دین و داوری دینی سخن می گویند، نباید نوع برخوردها و رفتارها غیر متعارف و غیر متعادل باشد. این رنج آور است که در جامعه ی مدّعی کرامت و عزت و حکمت و انسانیت با برخوردهای ناهنجار مواجه گردیم. ۱۰ - معرفی منبع برای مطالعه بیشتر۱-نجفعلی میرزایی،اخلاق دانشجویی در اسلام. ۲-حسین مظاهری، اخلاق فرماندهی. ۳-نصرت الله جمالی، اخلاق تبلیغی. ۴-محمد محمدی ری شهری، اخلاق در مدیریت اسلامی. ۵-محمد تقی مصباح یزدی، اخلاق در قرآن. ۶-علی اکبر بابازاده، آیین دوستی در اسلام. ۱۱ - پانویس
۱۲ - منبعاندیشه قم. |